ارزیابی آثار احداث سیستم ریلی درون- شهری بر کیفیت محیط شهری مطالعه موردی : خط یک قطارشهری مشهد

کیفیت محیط، مقوله ای است که در دهه‌های اخیر در کانون توجه محققان شهری قرار گرفته است. عوامل فراوانی بر کیفیت محیط شهری تاثیرگذار است که یکی از مهم ترین آنها، حمل و نقل شهری است. حمل و نقل شهری از آنجا که بر میزان تردد شهروندان و همچنین مکان یابی کاربری ها و تعریف فضاها موثر است، می‌تواند بر کیفیت محیط شهری تاثیرات مثبت یا منفی داشته باشد. نوعی از حمل و نقل شهری که در این پژوهش مد نظر قرار دارد، حمل و نقل ریلی درون شهری و به طور خاص قطار سبک شهری1 است. با توجه به مزایای حمل و نقل ریلی درون شهری همچون سرعت، نظم، دوری از ترافیک، امنیت و بیشتر بودن تعداد استفاده کنندگان از این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌های حمل و نقل عمومی، تاثیراتی که این سیستم می‌تواند بر محیط شهری پیرامون خود و همچنین کل شهر داشته باشد، آشکارتر است. در این پژوهش تأثیرات احداث سیستم ریلی درون شهری در خط یک قطارشهری مشهد و سه ایستگاه طالقانی، پروین اعتصامی و نمایشگاه بررسی و ارزیابی شده است. در جمع‌آوری اطلاعات از تکنیک‌های مصاحبه، پرسشنامه، برداشت میدانی و بررسی اسناد و در تحلیل آنها از نرم افزار SPSS و مدل تحلیل سلسله مراتبی2 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد آثاری همچون افزایش آلودگی صوتی به واسطه‌ خطوط روزمینی (زیست محیطی)، ایجاد تصور رفاه و سعادت در ذهن شهروندان و افزایش نشاط و بازده (اجتماعی)، تقویت استخوان‌بندی شهر (کالبدی – عملکردی) در مناطق مورد بررسی دیده شده است. اما، بر خلاف برخی از تحقیقات مشابه، آثاری همچون کاهش مالکیت خودروی شخصی (زیست محیطی)، تأثیر منفی بر انسجام و هویت محله‌ای به دلیل حضور افراد بیگانه در محله (اجتماعی)، افزایش قیمت زمین و به تبع آن تغییر در نوع کاربری زمین (کالبدی – عملکردی)، مشاهده نشده است.